In un occasion, quando nos faceva una pausa pro mangiar, un collega de labor me interrogava super un thema: – “Ey, tu qui sape tanto de iste cosas, crede tu que on pote construir un machina pro retroceder in le tempore e vider le passato?” – Io le respondeva con tote securitate de maniera affirmative. Duo altere travaliators qui nos accompaniava se rideva ante mi certeza, e io les demandava proque illes rideva. Illes argumentava que vider le passato es impossibile, e que isto esseva historias de scientia-fiction del qual io tanto me delectava.
Io les respondeva que, in realitate, tote nos pote vider le passato in directe e sin le adjuta de altere instrumento que nostre oculos. Al dicer isto, lor risadas se converteva in carcadas incontrollabile, e illes lanciava alcun commentarios burlesc. Un poco plus calmate de lor accesso de riso, un de illes me instava a demonstrar lo. Io exponeva le sequente:
– “Io pote demonstrar lo facilemente. Si tu sape que le lumine viagia in le spatio a un velocitate approximative de 300.000 km per secundo, alora tu debe comprender que le lumine del Sol, situate a 150 milliones de kilometros de nos, arriva al Terra con un retard de plus de octo minutas. Dunque, le lumine que tu vide justo ora es le lumine del Sol de octo minutas retro. Tu jam vide le passato! Non es assi? Si le Sol se extinguerea subitemente, tu tardarea octo minutas pro discoperir lo.
De nocte, le major parte del stellas que tu vide es a dece, centos o milles de annos-lumine de distantia. Isto significa que le magnifico scenario del celo stellate es, in realitate, le schermo de un ‘machina del tempore’. Probabilemente, multe del galaxias que nos vide brillar ha jam cessate de exister, pois que lor lumine presente jam se ha extinguite. Totevia, lor lumine passate continua a arrivar a nos. Quando nos vide exploder un stella situate a 400 annos-lumine, isto non occurre in le momento presente, ma in le anno 1605 de nostre era. Mesmo le lumine del Luna non nos arriva in le instante presente, ma con un secundo de retard.
In realitate, si existe un machina del tempore, illo es le telescopio, pois que illo nos monstra lo que eveniva milles, mesmo milliones de annos retro. Si nos volerea vider lo que eveniva un hora retro sur Terra, nos deberea simplemente placiar un telescopio potentissime in Pluton e orientar lo verso nostre planeta: lo que nos observarea esserea lo que eveniva con plus de un hora de retard. Nos vide constantemente le passato, e mesmo nostre mente vive in le passato e raramente se stabilisce in le presente.”
Prototypo construite pro un film del machina del tempore, tal como on lo imaginava in le seculo XIX. Es curiose, sed le concepto e forma es simile al moderne telescopio spacial James Webb – plus non equal.
© Jose Luis Aleman – 2005